O tym, jak ważne są witaminy, mówi się dzieciom od najmłodszych lat. O ile dorośli zadają sobie wiele trudu, aby zachęcić swoje potomstwo do sięgania po owoce i warzywa, o tyle sami nie dają swoim dzieciom przykładu do naśladowania. Zamiast sami spożywać takie pokarmy, wolą pójść do najbliższej apteki i kupić preparaty witaminowe. Dlaczego spożywanie sztucznych witamin przynosi więcej szkody niż pożytku.
Czym są witaminy?
Witaminy to organiczne związki chemiczne o zróżnicowanej budowie, których organizm potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania. Nie są one typowymi składnikami odżywczymi, gdyż pełnią ważną rolę regulacyjną. Termin "witaminy" został po raz pierwszy użyty w 1912 roku przez Kazimierza Funka, polskiego biochemika, który jako pierwszy wyizolował rozpuszczalny w wodzie związek chemiczny zapobiegający beriberi. Witaminy dostarczane są do organizmu wraz z pożywieniem, choć niektóre z nich organizm wytwarza samodzielnie. Witaminy wytwarzane są przez rośliny podczas fotosyntezy, pod wpływem światła słonecznego. Niedobór określonej witaminy nazywamy hipowitaminozą, natomiast całkowity brak określamy jako - awitaminozę. Stan nieprawidłowo wysokiego (toksycznego) poziomu magazynowania danej witaminy nazywamy hiperwitaminozą.
Kiedy witaminy są najlepiej wchłaniane?
Witaminy występujące w roślinach mają postać prowitamin, czyli związków chemicznych, które są łatwo przyswajalne przez człowieka. Ich przyswajalność zależy przede wszystkim od obecności białek w roślinach, a poprawia się dzięki obecności soli mineralnych. Witaminy syntetyczne są zazwyczaj nieorganiczne (krystaliczne). Pozbawione nośnika białkowego nie mogą być wchłaniane przez organizm. Nie liczy się to, co jesz, ale to, co przyswajasz.
Witaminy syntetyczne - toksyczny balast dla organizmu
To, że organizm nie przyswaja syntetycznych witamin lub przyswaja je słabo, nie oznacza, że nie mają one na niego żadnego wpływu. W rzeczywistości syntetyczne witaminy obciążają wątrobę i nerki. Jako substancje krystaliczne, nieorganiczne i pozbawione innych naturalnych elementów i składników, witaminy syntetyczne są rozpoznawane przez organizm jako substancje obce. O ile naturalne witaminy, dostarczane z pożywieniem, nie mogą być przedawkowane, to w przypadku witamin syntetycznych jest inaczej. Stąd informacja na opakowaniu o możliwych działaniach niepożądanych przy przedawkowaniu. Osoby, które przyjmują zbyt dużo sztucznych witamin, często cierpią na wrzody i stany zapalne żołądka i dwunastnicy oraz mają większy apetyt, ponieważ organizm potrzebuje więcej składników odżywczych do wchłonięcia syntetycznych witamin. Może to być przyczyną otyłości. Potencjalnie negatywne działanie syntetycznych witamin podkreślił również prof. Jacek Leluk z Uniwersytetu Zielonogórskiego w wykładzie "zabójcze witaminy, zdradziecka aspiryna i życiodajny cholesterol. Nieznane oblicze znanych substancji". Profesor Leluk ostrzegał, że syntetyczne witaminy nadużywane mogą prowadzić do spadku odporności i dysfunkcji takich narządów jak serce, nerki, wątroba czy cały układ nerwowy. Podkreśla również, że badania naukowe prowadzone na wielu uniwersytetach (w tym m.in. na Uniwersytecie Kopenhaskim, uniwersytetach w Finlandii, Uniwersytecie Harvarda, Uniwersytecie Canberra) sugerują, że syntetyczne witaminy (np. witamina C) są słabo przyswajalne lub nie są przyswajalne w ogóle. O wiele lepiej jest po prostu zjeść cebulę, pomarańczę lub owoce dzikiej róży.
Syntetyczne witaminy - największy wróg
Profesor Leluk ostrzegał również, że szczególnie niebezpieczne jest spożywanie zbyt dużej ilości witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K). Witaminy rozpuszczalne w wodzie są znacznie łatwiej wydalane (z moczem), co sprawia, że organizm stosunkowo dobrze toleruje ich przedawkowanie. Przedawkowanie syntetycznej witaminy C może jednak prowadzić do zwiększenia krzepliwości krwi, podrażnienia błony śluzowej przewodu pokarmowego, tworzenia się kamieni nerkowych lub pęcherza moczowego, zahamowania wydzielania insuliny przez trzustkę, podwyższenia poziomu cukru we krwi oraz zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej. Dzienne zapotrzebowanie na witaminy rozpuszczalne w tłuszczach jest niższe niż na witaminy rozpuszczalne w wodzie, ponieważ są one znacznie dłużej gromadzone w organizmie i nie mogą być tak łatwo usunięte. Witaminy D i A wymagają szczególnej ostrożności.
Witaminy są nam potrzebne, ale tylko z naturalnych źródeł, gdyż są one najlepiej przyswajalne i nie odkładają się w organizmie. Następnym razem, zanim sięgniesz po tabletki, sięgnij po zdrowe ziarna, warzywa i owoce, najlepiej takie, o których wiesz, że zostały wyhodowane w naturalnych warunkach. W ten sposób dostarczysz swojemu organizmowi zarówno witamin, jak i energii życiowej.
A
beta-karoten (prowitamina A)
masło, mięso i produkty mięsne, żółtko jaj, mleko i produkty mleczne
marchew, dynia, papryka, szpinak, pomidor
mango, czereśnie, pomarańcza, brzoskwinia
jagody Goji, suszona morela
B1
mięso i produkty mięsne, kasze (głównie kasza proso), otręby pszenne, otręby żytnie, zarodki pszenne, nasiona roślin strączkowych (w szczególności soczewicy czerwonej i soi), siemię lniane, nasiona słonecznika, sezam
B2
podroby mięsne, mleko i przetwory mleczne (głównie sery twarde i twarogi), jaja, nasiona roślin strączkowych (w szczególności soczewica czerwona), migdały, kasza proso, sezam, pestki dyni
Niacyna (PP/B3)
mięso i produkty mięsne, drożdże, otręby pszenne, zarodki pszenne, orzeszki ziemne, nasiona słonecznika, sezam, morela suszona, nasiona roślin strączkowych (soczewica czerwona, bób), kasza jęczmienna
kwas pantotenowy/B5
B6
zarodki pszenne, otręby pszenne, kasze (w szczególności kasza proso i kasza gryczana), drożdże, awokado, rośliny strączkowe (w szczególności soja, fasola, soczewica czerwona), orzechy włoskie, orzechy laskowe, nasiona słonecznika, banany, warzywa skrobiowe, produkty mleczne, drób, jaja, ryby
B9 (kwas foliowy)
ciemnozielone warzywa: brokuły, jarmuż, warzywa kapustne (zielona kapusta, brukselka), szpinak, szparagi, pietruszka
pomarańczowe warzywa i owoce: mango, pomarańcza, dynia
otręby pszenne, zarodki pszenne, nasiona roślin strączkowych (ciecierzyca, soczewica, soja), łuska gryczana, amarantus, sezam
B12
mięso i produkty mięsne, mleko i produkty mleczne, jaja, ryby
C
warzywa: papryka, warzywa kapustne (kapusta, brukselka, kapusta rzepa), natka pietruszki
owoce: owoce cytrusowe (pomarańcza, mandarynka, grejpfrut), owoce jagodowe (porzeczki, truskawki, maliny, borówki), kiwi, truskawki,
żurawina, jagody Goji
D
ryby, olej rybny, żółtko jaja, mleko i produkty mleczne, grzyby, pieczarki
E
oleje roślinne, kiełki pszenicy, orzechy laskowe, migdały, słonecznik, pestki dyni, sezam, awokado, chia, jagody Goji, suszona morela
K
warzywa kapustne (kapusta włoska, brokuły, brukselka), szpinak, jarmuż, wybrane oleje i orzechy
Zostaw komentarz